با برداشته شدن روکش ها، بوی گل های رز، آنتریوم، پرنده بهشتی و… داخل صندوقچه های چوبی چشم و جان را جلا می دهد و در ترکیب با نواهای عارفانه خادمیاران شمیم رضوان، دل تا چهار گوشه ضریح برای زیارت پرواز می کند و بعد از آن  خادمان شروع به جدا کردن انواع گل ها از هم در سبد های جدا می کنند.

گل های معطر به عطر ملائک

سید محمد رضوی مقدم، معاون کشیک دوم روز است که سابقه خدمتش در بخش شمیم رضوان به پانزده سال و اندی می رسد. او می گوید: گل های روی ضریح متبرک به حضور ملائک در حریم امام هشتم(ع و دعاهای مهمانان امام هستند. گل هایی که در باغ ملک آباد مشهد آماده و تزیین می شوند و بعد از انتقال به حرم مطهر طی مراسمی در روزهای فرد و روز جمعه بالای ضریح قرار می گیرند. گل های قدیمی بعد از جدا شدن برگ ها و اسفنج های نگهداری گل در صندوقچه های چوبی به بخش شمیم رضوان منتقل می شوند تا بوجاری و بسته بندی شوند.

رضوی مقدم در ادامه درباره مراحل آماده کردن بسته های گل بیان می کند: بوجاری کردن یعنی جدا کردن ساقه ها و گلبرگ ها از هم تا گلبرگ ها برای مرحله خشک کردن آماده شوند. قبل از این مرحله، گل ها براساس ضخامت گلبرگ ها جدا می شوند تا در درجات مختلف دستگاه خشک کن قرار بگیرند. بعد از خشک شدن گلبرگ ها، آماده سازی بسته های گل برای توزیع هر روزه در رواق غدیر حرم مطهر رضوی بعد از نماز صبح همراه با یک کتاب ادعیه متناسب با مناسبت ها شروع می شود.

گل های تازه و بوجاری شده برای خشک شدن به قسمت دیگری می روند. روی میز طولانی بخش شمیم رضوان سبدهای گل های خشک شده قرار دارند. عده ای از خادمان مشغول قرار دادن  کتاب های ادعیه در داخل بسته بندی هستند و عده ای دیگر گل های خشک شده را در داخل پلاستیک های کوچک می ریزند تا بسته ها برای رفتن به مرحله بعد آماده شوند.

گل های محبوب

طالب خوشنویس، مسئول بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی از تاریخچه هفتاد و هفت ساله گل های بالای ضریح یاد می کند و می گوید: سابقه گل آرایی در حرم مطهر به سال ۱۳۲۴ که چهار گوشه ضریح با چهار شاخه گل، گل آرایی می شدئ، بر می گردد. گل ها بعد از چند روز عوض و به میان جمعیت پرت می شد. گل ها در طی سال ها زیادتر شد و بین مردم هم محبوبیت بیشتری پیدا کرد. اما پرت کردن گل ها در بین جمعیت به دلیل متبرک بودن گل ها و صدمه دیدن افراد باعث شد تا در طی حدودا ۱۷ یا ۱۸ سال قبل کار بوجاری کردن گل ها شروع شود.

او ادامه می دهد: زمانی که کار جداسازی گل برگ ها شروع شد چهار طرف ضریح با چهار صد شاخه گل، گل آرایی می شد. در اوایل شروع این کار گل ها به صورت تازه در داخل بسته بندی ها قرار می گرفت و به همین دلیل گل های تازه داخل پلاستیک بعد از مدتی کپک می زد. در این مرحله هنوز شمیم رضوان شکل نگرفته بود. خادمان بخش با همفکری تعدادی دستگاه خشک کن تهیه کردند و با خشک کردن گل ها متوجه شدند رنگ و بوی گل ها هم حفظ می شود و زائران هم می توانند گل ها را برای مدت زمان بیشتری نگهداری کنند یا به عنوان سوغات متبرک ببرند. کم کم دستگاه های خشک کن پیشرفته تر تهیه و روال کار روز به روز بهتر شد. با خشک کردن گل ها و استقبال مردم از گل های خشک بسته بندی شده رواق غدیر با نام شمیم رضوان در اختیار خادمیاران بخش گل قرار گرفت تا بعد از نماز صبح طی مراسمی  بسته های گل بین نمازگزاران حاضر در رواق توزیع شود.

خوشنویس در ادامه ضمن تشکر کردن از خدمات خادمیاران بخش شمیم رضوان حرم مطهر رضوی عنوان می کند: در هر کشیک بین ۴۰ تا ۴۸ نفر خادمیار مشغول خدمت هستند که اکثریت دوره های آموزشی آشنایی با گل های شاخه بریده را شرکت کرده اند تا با خواص دارویی انواع گل، خشک کردن صحیح گل ها و حتی استفاده نمادین از هر گل و … آشنا شوند. بسته بندی گل ها به  صورت بهداشتی صورت می گیرد طوری که افراد حتی این گل ها را به عنوان دمنوش متبرک برای شفای بیماران استفاده می کنند. از دیگر موارد مصرف بسته های گل در بین زائران استفاده از این گل ها برای مراسم ازدواج فرزندانشان است. البته عده ای دیگر هم از این گل ها همراه با تربت کربلا برای کفن و دفن استفاده می کنند تا توشه ای متبرک از حرم رضوی برای آخرت به همراه خود داشته باشند.

بوسه بر چهار گوشه ضریح

مرحله آخر بسته بندی گل ها، بستن درب بسته های گل است که با دستگاه خاصی به قطار انجام می شود و خادمیاری دیگر بسته های آماده شده را داخل کارتن های مخصوص قرار می دهد تا آماده توزیع در بین مهمانان علی ابن موسی الرضا(ع) باشد.

علی علیدوست یکی دیگر از خادمیاران بخش شمیم رضوان است که مدت ۱۵ سالیست که در این بخش خدمت می کند. او می گوید: از زمانی که حال و هوای خدمت در حرم مطهر رضوی به سرم زد آرزو داشتم که حداقل چند ساعتی را در حرم امام رضا(ع) به هر نحوی خدمت کنم. من و حتی دوستان حاضر در بخش شمیم رضوان به خیلی کمتر از این راضی بودیم اما از لطف امام هشتم(ع) است که برای خدمت قسمت گل های بالای سر ضریح مطهر نصیبمان شده است.

او ادامه می دهد: خادمان شمیم رضوان هر روز صبح با لباس سبز در رواق غدیر حاضر می شوند و با خوش آمد گویی به زائران، صف آرایی و برگزاری نماز صبح و مرثیه خوانی گل های بسته بندی شده بالاسر ضریح را به مهمانان امام رئوف تقدیم کنند. لحظه اهدا بسته گل وقتی اشک شوق در چشمان مهمانان علی ابن موسی الرضا(ع) می بینم لحظه بسیار خاصی است که تعداد آن هم کم نیست. هر زمانی که توانسته ام به زائران علی ابن موسی الرضا(ع) خدمت رسانی کنم برایم لحظه خاصی بوده است که برای آن خدا را شاکرم.

شمیم اخلاص

امیر شیرازی و سید محمد موسوی دو خادمیار هم خدمتی هستند. سید محمد موسوی که رنگ تجربیات سال های زندگی بر موها و محاسنش نشسته در کنار هم خدمتی جوانش می گوید: در این ۱۵ سال خدمتم یا بوجاری یا بسته بندی کردم و خداراشکر در بخشی خدمت می کنم که همه افراد خالصی هستند. عشقی که در بخش شمیم رضوان جاری است در قالب کلمات نمی آید و فقط می دانم خدمت در جوار امام هشتم(ع) برای تک تک خادمان لحظات پربرکتی است و من این برکت را در زندگی خودم حس کردم.

امیر شیرازی در ادامه حرف های همکار پا به سن گذاشته اش عنوان می کند: عالم خدمت به امام رضا(ع)، عالم عشق بازی است. هر چقدر در این فضا بیشتر و کامل تر خدمتگزاری کنیم می توانیم ذخیره و توشه بیشتری برای خودمان برداریم. هر کشیکی که می آییم باید فرض کنیم کشیک آخر ما است و باید تلاش کنیم کاملترین خدمت را انجام بدهیم و برای این لحظات خاص عمرم همیشه شکرگزارم و تلاش می کنم با خدمت بهتر از جان و دل قدردان لطف آقا امام هشتم(ع) باشم.

عطر گل، عطر جدا نشدنی شمیم رضوان است. عطری که حتی با خارج شدن از این بخش همراهت می آید و خاطره اش در ذهن می نشیند. خاطره ای که در دل و جان مثل ریشه های یک گل شروع به دویدن می کند تا هر بار با نگاه کردن به گنبد طلایی امام هشتم(ع) عطری هم از شمیم رضوان به مشامت برسد.

طاهره فجر داودلی